log asteach
logo

Ceap Breatainn an Ear-Dheas

Nòs a’ bhìdh

Currac a' Rìgh

Facal-toisich

Nuair a bha sinn a’ bruidhinn ris na seann Ghàidheil mu dhéidhinn biadh, chuir gach neach cudthrom air nach rachadh rud sam bith a dholaidh; mar a thuirt Alasdair, “bha a’ h-uile sian `deanamh feum.” Anns a’ bhidio seo, tha Alasdair a’ bruidhinn mu dhéidhinn biadh coltach ris a' mharag gheal agus `s e Currac a’ Rìgh an t-ainm a thug `ad oirre. Chleachd `ad stamag bheag as a’ mhàrt mar a chleachadh `ad na caolain leis na maragan. Bhiodh `ad `ga lìonadh le uinneanan, salann, piopair, geir agus min-choirce, min bhuidhe neo buntàta. Bu tric a ghabhadh `ad seo aig àm na Nollaig.

Neach-aithris:  Stéiseag Nic'Illeathain

When talking about food with our community Gaelic speakers, all emphasized that nothing would be wasted when food was prepared. In this video, Alex George talks about a dish similar to white puddings known as Currac a’ Rìgh (The King’s Hat), in which a small cow's stomach would be used as a casing. The stomach would be filled with onions, salt, pepper, fat, and either oatmeal, cornmeal or potatoes. This dish would often be enjoyed at Christmastime.

Lorsqu’on parle de nourriture avec les gens qui parlent le gaélique dans notre communauté, ils soulignent tous qu’on ne gaspillait jamais rien quand on préparait les aliments. Dans cette vidéo, Alec George parle d’un plat semblable aux boudins blancs appelés currac a’ rìgh (« le Chapeau du Roi »). Pour le préparer, on prenait un petit estomac de vache et on le remplissait d’oignons, de sel, de poivre, de graisse et soit d’avoine, soit de farine de maïs, soit de pommes de terre. On consommait souvent ce plat à Noël.

See video


Currac a' Rìgh

Còmhradh 'ga chumail eadar Eamag Dhòmhnallach 's Séidheag NicIlleMhaoil 's Alasdair MacIlleathain (mac Sheòrais 'ic Iain 'ic Iain), Léig Ghabarus, Siorramachd Cheap Breatainn

Eamag Dhòmhnallach: So, an innis dhuinn mu dheidhinn Currac a' Rìgh 's e....dé bh' ann?

Alasdair MacIlleathain: Stamag bheag, stamag bheag ás a' bheòthach, mar gum bitheadh, the small stomach.

Eamag: Seadh. Agus, dé chuireadh tu a-staigh?

Alasdair: Uill, chuireadh tu an aon rud ann agus a bhiodh tu 'cuir ann am maragan.

Eamag 's Séidheag NicIlleMhaoil: Oh, sheadh.

Eamag: Ach, bha 'ad na 's bige, na na 's lugha.

Alasdair: Oh, bha 'ad mór. An uair sen, nuair a bha i ' bruich, gheobhadh tu sgian agus o, a bhiodh tu 'ga gearradh suas ann a … sheadh.

Séidheag: Gu dé na rudan a bha 'dol astaigh ann?

Alasdair: An aon rud a bha 'ad a' cur ann am maragan.

Séidheag: Agus, a....

Alasdair: Uinneanan 's salann 's peabar 's be dé agus dé mar a chanadh thu lard?

Eamag: Geir.

Alasdair: Geir, ah hah.

Eamag: Dé àm dhe 'n bhliadhna a dhèanadh 'ad sin?

Alasdair: Huh?

Eamag: Dé àm dhe 'n bhliadhna a dhèanadh 'ad sin?

Alasdair: O 'n Nollaig, mun cuairt air na Nollaig … bhiodh 'ad a' dèanamh.

Séidheag: Gu dé an t-ainm a thug 'ad air a' sin?

Alasdair: Currac a' Rìgh.

Séidheag: Shin agad e! Currac a' Rìgh.

Tar-sgrìobhadh: Nona MacDonald-Dyke
Air a dheasachadh le: Sgioba a' Phroiseigt
 

Modh bìdh

Currac a’ Rìgh

Maodal bheag
Uinneannan
Salann
Piobar
Geir
Min-choirce
(Mura bi min-choirce air làimh, nì min-bhuidhe air neo buntàta a’ chùis)

Glan `s tiormaich a’ mhaodal. Measgaich na stuthan eile ann am bobhla. Lìon a’ mhaodal leis na stuthan agus dùin i le sreang. Càirich i ann am pana-rostaidh `s a bheil uisge goileach. Leig leatha bruich mu thuaiream uair gu leth. Dean toll oirre le fighe-bhior los nach sgàin a’ mhaodal. Nuair a bhios i bruich, fraighig i agus cuir air a’ bhòrd i le buntàta agus tuirneapan, airneo sgonn do dh’aran, na rola.
 

A dish often had a Christmastime, similar to white pudding.

Plat souvent consommé à Noël et semblable au boudin blanc.

Alasdair mac Sheòrais `ic Iain `ic Iain

Rugadh Alasdair mac Sheòrais `ic Iain `ic Iain ann an Léig Gabarus. Chuir e seachad iomadh bliadhna `g obair mar shaor aig Daingneach Louisbourg agus rinn e obair air na rathaidean móra cuideachd. B’ ann às Uibhist a Tuath a bha a chuideachd agus shuidhich `ad ann an Siorramachd Cheap Breatainn. Chleachd Alasdair a bhith a dh’éisteachd ri ceòl math nuair a bha e `fas suas ann an Gabarus; bhiodh athair `cluich air a’ bhocsa agus bha a bhràthair 'na fhidhlear aithnichte `san àite. Bho chionn goirid, thog Alasdair fhéin an fhidheal agus tha e as deoghaidh roinn dhiubh a dheanamh.

Neach-aithris:  Stéiseag Nic'Illeathain

Alex George MacLean was born in Gabarus Lake. He worked for many years as a carpenter at the Fortress of Louisbourg and has also done road construction. His ancestors came from North Uist and settled in Cape Breton County. Alex heard lots of music growing up, with his father playing the accordion and his brother Johnny Neil being a noted fiddler in the area. In recent years, Alex himself has picked up the fiddle and has even made several in his spare time.

Alex George MacLean est né à Gabarus Lake. Il a été pendant de nombreuses années charpentier à la forteresse de Louisbourg et a également fait des travaux routiers. Ses ancêtres étaient originaires de North Uist et se sont établis dans le comté du Cap-Breton. Il y avait beaucoup de musique dans sa jeunesse, puisque son père jouait de l’accordéon et son frère Johnny Neil était un violoneux notoire dans la région. Plus récemment, Alex lui-même s’est mis à jouer du violon et en a même fabriqué plusieurs dans ses loisirs.