log asteach
logo

Crìochan Chamuis Anna

Seanfhaclan

Cà 'm faca tu seann bhrog gun stocainn?

Cà 'm faca tu seann bhrog gun stocainn?

Ca'm faca tu seann bhrog gun stocainn?

- Anna ni'n Shandaidh Choinnich Iain

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Where did you see (What good is) an old shoe without a sock?

- Annie Mae MacLeod

Crìochan Chamuis Anna

Seanfhaclan

Cha dean cas thioram iasgach.

Cha dean cas thioram iasgach.

Cha dean cas thioram iasgach.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

The dry foot cannot fish.

Crìochan Chamuis Anna

Ceòl is Dannsa

Mìcheal Dhòmhnaill Ruairidh Dhòmhnaill, Fìdhlear

Facal-toisich

Ruidhlichean is caismeachdan air an cluich aig cuirm-chiùil, no danns, le Mìcheal MacDhùghaill.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Reels and marches played at a concert or dance by Mike MacDougall.

Puirt air an cluich le Mìcheal Dhòmhnaill Ruairidh Dhòmhnaill

Am Muileann Dubh - Ruidhle - Traidiseanta
King George’s Reel - Ruidhle - Traidiseanta
Far am Bi Mi Fhìn -Caismeachd luath - Traidiseanta

- Ceòl le Mìcheal Dhòmhnaill Ruairidh Dhòmhnaill

© Ralph Rinzler

Am Muileann Dubh

Tha nid na circe-fraoiche
'S a' mhuilinn dubh, 's a' mhuilinn dubh
Tha nid na circe-fraoiche
'S a' mhuilinn dubh o shamhraidh
Tha nid na circe-fraoiche
'S a' mhuilinn dubh, 's a' mhuilinn dubh
Tha nid na circe-fraoiche
'S a' mhuilinn dubh o shamhraidh

Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
'S e togairt dol a dhannsa
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
'S e togairt dol a dhannsa

Tha an crodh a' breith nan laogh
Anns a' mhuilinn dubh, 's a' mhuilinn dubh
Tha an crodh a' breith nan laogh
Anns a' mhuilinn dubh o shamhradh
Tha an crodh a' breith nan laogh
Anns a' mhuilinn dubh, 's a' mhuilinn dubh
Tha an crodh a' breith nan laogh
Anns a' mhuilinn dubh o shamhradh

Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
'S e togairt dol a dhannsa
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
Tha 'm muilinn dubh air thuraman
'S e togairt dol a dhannsa

Far am bi mi fhìn

Sèist
Far am bi mi fhìn is ann a bhios mo dhòchas
Far am bi mi fhìn is ann a bhios mo dhòchas
Far am bi mi fhìn is ann a bhios mo dhòchas
Far am bi mi fhìn bidh mo dhòchas ann

Théid mi fhìn is Sìne null gu taigh a' phìobair
Théid mi fhìn is Sìne null gu taigh a' phìobair
Théid mi fhìn is Sìne null gu taigh a' phìobair
'S nì sinn brod an ruidhle leinn fhìn air an làr

'S mur toir am pìobair port dhuinn airson ruidhle
'S mur toir am pìobair port dhuinn airson ruidhle
'S mur toir am pìobair port dhuinn airson ruidhle
'S ann a bheir sinn sgrìob chun an fhìdhlear bhàn

Siubhal air na cladaichean 's a' coiseachd air a' ghainmhich
Siubhal air na cladaichean 's a' coiseachd air a' ghainmhich
Siubhal air na cladaichean 's a' coiseachd air a' ghainmhich
Far am bi mi fhìn bidh mo dhòchas ann

Tunes by Mike MacDougall.

Mìcheal Dhòmhnaill Ruairidh

`S ann an Ingonish a chaidh Mìcheal Dhòmhnaill Ruairidh Dhòmhnaill a bhreith is a thogail.  Thàinig cuideachd Mhicheil à Barraigh. `S e bhith `g iasgach a bu chosnadh dha, ach `s ann airson a chuid fhìdhleireachd a bha e ainmeil. `S e taigh céilidh a bh' aig Clann Dùghaill, teaghlach a bha làn chiùil.  Bu mhinig a dheigheadh Mìcheal dha `n Chladach a Tuath a sheinneadh an fhìdheall aig dannsaichean. 

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Mike MacDougall was born and raised in Ingonish.  His people came from Barra.  He was a fisherman by trade, but famous for his outstanding fiddling.  People would come from all over to the MacDougall house to hearing piping, fiddling, and song.  The family was noted as being very musical.  Many times, Mike would head down to the North Shore to play for dances there. 

Crìochan Chamuis Anna

Ceòl is Dannsa

Alasdair mac Coinnich `ic Iain `ic Iain, Puirt a Beul

Facal-toisich

'S iomadh port a bh’ air a chumail `s air aisigeadh thro phuirt-a-beul. Seo dhuibh trì dhiubh a bha cumanta am measg an t-sluaigh.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Many of the old tunes were retained and passed on through mouth-music. Here are three common on the island: The Black Mill; Soldier’s Joy; Miss Drummond of Perth.

Puirt a Beul air an gabhail le Alasdair mac Choinnich `ic Iain `ic Iain

Nead na Circe Fraoich/Am Muileann Dubh

‘Nam Amadan ‘Nam Amadan a Bha Mi Riamh

Calum Crùbach

- Alasdair mac Choinnich `ic Iain `ic Iain

© Ralph Rinzler

Mouth music by Sandy Kenny Morrison.

Alasdair mac Coinnich `ic Iain `ic Iain

Rugadh Alasdair mac Coinnich `ic Iain `ic Iain ann an Còbh na Reag, far na sheitlig na daoine aige a thàinig às na Hearadh.  Chuir e seachad a bheatha ri saorsainneachd is togail bhàtaichean.  Bha ainm aige a bhith math gu seinn. Ghabhadh e òrain còmhla ri na Seinneadearan a Chladaich a Tuath, agus bheireadh e amach a' loidhne `s an eaglais. Thathas a' creidsinn gum b' e Alasdair a' fear fa dheireadh a bha air a réiteachadh a's an t-seann nòs.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Sandy Kenny Morrison settled in Wreck Cove where is people settled when they came to Nova Scotia from Harris.  Sandy Kenny was a carpenter and built boats also.  He was well regarded as a singer and sang with the North Shore Gaelic Singers.  He was also lead precenting in the church.  He appeared in Cape Breton's Magazine as well sharing his story.  It is believed that Sandy Kenny was the last man to participate in a traditional engagement rite.

Crìochan Chamuis Anna

Ceòl is Dannsa

Còta Mór Ealasaid

Facal-toisich

`S e port a beul a tha ri chluinntinn a' seo, ruidhle gun urra, air a ghabhail le Dòmhnall mac Aonghais Tùisg.  Gheobhar am port air feadh an eilein, gu h-àraid am measg fhìdhleirean.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

This piece is a port a beul, a traditional reel, sung by Montana Dan Morrison.  The tune is well known around the island, especially among fiddlers.

Còta Mór Ealasaid

Còta Mór Ealasaid

Ruidhle Gun Urra

Tha còta mór Ealasaid air Anna nighean an fhìdhleir
Tha còta mór Ealasaid air Anna `dol a phòsadh
Tha còta mór Ealasaid air Anna nighean an fhìdhleir
Tha ribeannan air Ealasaid, an nìneag a `s bòidhche

Air Iseabal, air Ealasaid, air Anna nighean an fhìdhleir
Air Iseabal, air Ealasaid, air Anna `dol a phòsadh
Air Iseabal, air Ealasaid, air Anna nighean an fhìdhleir
Tha còta mór Ealasaid air Anna `dol a phòsadh
 

Gaelic mouth music, Elizabeth's Great Coat, Traditional Reel.

Dòmhnall mac Aonghais Tùisg

Bhuineadh Montana Dan Moireasdan (Dòmhnall mac Aonghais Tùisg) do Chùl na h-Aibhne Bige, goirid dha 'n Sgeir Dhuibh. `S ann às na Hearadh a bha a chuideachd.  Fhuair e leas-ainm air a thill e dhachaidh - as deaghaidh dha bhith `na chìobair chaorach ann am Montana grunn do bhliadhnaichean. Bha Dan `na sheinneadair anns a' chòmhlan Seinneadearan a Chladaich a Tuath.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Montana Dan Morrison belonged to Rear Little River, close by to Skir Dubh. His people came from Harris.  He got his nickname after returning from Montana where he spent some years working a sheep herder. He was a reknowned singer and member of the North Shore Gaelic singers.

Crìochan Chamuis Anna

Seanfhaclan

Air a thig an deoch astaigh, thig a' chiall amach.

Air a thig an deoch astaigh, thig a' chiall amach.

Air a thig an deoch astaigh, thig a' chiall amach.

- Sìne ni'n Mhurchaidh Dhòmhnaill

When the drink comes in, out goes all good sense.

- Jean MacKay

Crìochan Chamuis Anna

Seanfhaclan

Gog mór, ugh beag.

Gog mór, ugh beag.

Gog mór, ugh beag.

- Sìne ni'n Mhurchaidh Dhòmhnaill

The big cluck and the little egg.

- Jean MacKay

Crìochan Chamuis Anna

Samhla air Dualchainnt

Blas Chrìochan Camuis Anna 1

a' tighinn

Tha iad a' cantainn gu bheil sneachd a' tighinn am màireach.

- Sìne ni'n Mhurchaidh Dhòmhnaill

Tar-sgrìobhadh: Sgioba a' Phroiseigt 2012

Sample of Jean MacKay's dialect.

Crìochan Chamuis Anna

Samhla air Dualchainnt

Blas Chrìochan Camuis Anna 2

truilleis

Sìne: Cha creid mi gu bheil an iasg an diugh glé mhath. Tha móran, móran truilleis a's a' chuain.
Séidheag: Oh, tha.
Sìne: Tha a h-uile truilleis ann a's a' chuain.

- Sìne ni'n Mhurchaidh Dhòmhnaill

Tar-sgrìobhadh: Sgioba a' Phroiseigt 2012

Sample of Jean MacKay's dialect.

Crìochan Chamuis Anna

Na h-Òrain

Hoireann o ra ì ù a, Seumas

Facal-toisich

Tha ceathramhan an òrain luaidh seo a' toirt dealbh air bàt' a tha 'seòladh air a' chuan. `S e fear MacLeòid, duine sgairteil, calma, fialaidh a tha `ga stiùir.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan
 

This old milling song, Hoireann o ra ì ù a, can be found on Gaelstream, sung by John Shaw of the North Shore. The verses describe a mighty ship that gracefully sailed on the sea. At the helm was a MacLeod man, who was considered to be hardy, brave and generous to his crew on board.

Cette vieille chanson de foulage, « Hoireann o ra ì ù a », se trouve sur Gaelstream et est chantée par John Shaw, de la Rive Nord. Les strophes décrivent un navire puissant qui naviguait avec grâce sur la mer. L’homme qui se trouvait à la barre était un MacLeod, qui était considéré par son équipage comme étant robuste, brave et généreux.

See video

Hoireann ó ra ì ù a
Hiuraibh o ro hug eile
Hoireann ó ra ì ù a

Chì mi `m bàta amach `an caolas,
Tha mo ghaol innte gun éirigh.

Chì mi `m bàta amach `an rubha,
`S i `na siùil fo làn eudach.

`S àrd a cluinnte fuaim a h-aodach,
`Nuair a sgaoilear oirr' gu léir e.

Tar-sgrìobhadh: Iain Seathach

An old sailing song.

Vieille chanson de marin.

Seumas Watson

Tha Seumas Watson air a bhi an sàs ann an cùis leasachadh na Gàidhlig an Albainn Nuaidh fad iomadach bliadhna. Tha e air fhastadh aig a' Chlachan Ghàidhealach ann an Sanndra, Siorramachd Bhictoria.

Neach-aithris: Òmar Bhochanan

Seumas Watson has been involved with Gaelic development in Nova Scotia for many years. He is employed as manager of interpretation with Highland Village in Iona, Victoria County.